ساختارپوست. هایپودرم : نیلوبلاگ

ساختار پوست

بخش 1- آشنایی با پوست و لایه اپیدرم

پوست از نظر وزن و سطح پوششی (حدود دو متر) بزرگترین ارگان بدن محسوب میشه و سه کارکرد اساسی داره:

1- محافظت

در وهله اول وظیفه داره در برابر برخورد، فشار، ضربه، تغییر دما، میکرو ارگانیسم های مضر، تشعشعات و مواد شیمیایی از بدن محافظت کنه.

2- تنظیم حرارت بدن

وظیفه دوم، تنظیم حرارت بدنه که این کار رو از طریق تعریق و تغییر در گردش خون محیطی انجام میده. همچنین بدن از طریق تعریق برخی سموم رو هم دفع میکنه.

3- احساس

وظیفه سوم، احساسه. این عضو شامل یک شبکه گسترده از سلول های عصبیه که میلیاردها پیام رو مثل ارتعاش، گرما، سرما و درد به مغز منتقل میکنن و به این ترتیب فرد رو از خطرات و تغییرات محیط آگاه میکنن.

در کنار این موارد، سنتز ویتامین D هم بر عهده پوسته.

ضخامت پوست بسته به جنسیت، سن و محیط زندگی متفاوته و در بعضی قسمت ها نازکتر یا ضخیم تره. برای مثال، پوست ناحیه دور چشم که نازک ترین پوست بدنه، ضخامتی حدود 0.7 – 0.3 میلیمتر و در کف دست و پا که ضخیم ترین قسمت پوسته، 3-4 میلیمتر ضخامت داره.

پوست از دو لایه اصلی به نام اپیدرم و درم (درمیس) تشکیل شده. هیپودرم (بافت زیرپوستی) هم که زیر درم قرار داره، پوست رو به بافت ماهیچه ای متصل میکنه و سلولهای چربی، فیبروبلاست ها و ... رو شامل میشه.

هر کدام از این لایه ها نقش ویژه خودشون رو در عملکرد پوست بازی میکنن که در اینجا ما به خارجی ترین لایه پوست، یعنی اپیدرم می پردازیم.

• اپیدرم:

در نواحی ضخیم تر مثل کف دست و پا، اپیدرم قطری حدود 1.5 میلیمتر و در پلک 0.05 میلیمتر داره. این لایه از پوست دارای بافت اپیتلیوم (بافت پوششی) سنگفرشی مطبق که در واقع از چندین ردیف سلول بر روی یک غشای پایه تشکیل شده که به شکل سنگفرشی تقسیم میشن.

اپیدرم بیشتر از سلول های کراتینوسیت تشکیل شده که در عمیق­ترین لایه اون یعنی بازال تولید میشن و سپس به آهستگی به سمت سطح پوست حرکت می کنن تا هنگامیکه به سطح پوست برسن و با سلولهای جدیدتر جایگزین بشن. روی لایه بازال، لایه خاردار قرار داره که سلول های اون محل تجمع ملانین ها هستن. ملانین که میزانش رنگ پوست رو تعیین میکنه، توسط سلول های ملانوسیت تولید میشه و با جذب اشعه مضر خورشید مثل یک ضد آفتاب عمل میکنه که از پوست در برابر اثرات مخرب نور خورشید محافظت میکنه و از سرطانی شدن سلول ها جلوگیری میکنه. بعد از اون لایه گرانولار قرار داره که از سلولهای دانه ای تشکیل شده. این سلولها همچنان زنده و در حال حرکت به سمت لایه شاخی پوست هستن.

لایه شاخی خارجی ترین قسمت اپیدرمه که ضدآبه و تا زمانیکه آسیب نبینه میتونه در برابر ورود اکثر باکتری ها، ویروس ها و اجسام خارجی از بدن محافظت کنه. در برخی نواحی از پوست که به محافظت بیشتر احتیاج داره (مثل کف دست و پا)، لایه شاخی بسیار ضخیم تره. همچنین اپیدرم در این نواحی معمولاً به جای 4 لایه، 5 لایه داره. این لایه پنجم که بین لایه شاخی و گرانولار قرار میگیره، لایه شفاف نام داره و سلول های اون کراتینه هستن و هسته اون ها متلاشی شده.

بعد از رسیدن به سطح پوست، سفر سلولهای پوست تموم میشه و اون چه باقی میمونه، سلولهای مرده و کراتینه شده ست که پوست رو کدر کردن. این سلول های مرده با رسیدن به سطح چسبندگی خودشون رو از دست میدن و پوسته ریزی (یا Scaling) شروع میشه.

گرچه سرعت این روند به بعضی متغیرها مثل سن وابسته هست، اما معمولاً حدود 3-4 هفته زمان لازمه که سلول های کراتینوسیت این مسیر رو از لایه بازال تا سطح پوست طی کنن. با یه لایه برداری ملایم میتونید این سلول های کراتینه رو از سطح پوست برداشته و شادابی و نشاط رو به پوست برگردونید!